Diskusjon:Universitetet i Bergen satsar på forsking i Nil-regionen/Notat

Under er Bruker:Kurtber sine notat frå den offisielle opninga av NBRP. Notata er publisert etter retningslinene for førstehandsrapportering, som i stor grad er direkte omsett frå den engelske Wikinews. Notata ser nok fullstendig kaotiske ut... :-)

Innleiing ved Rektor

RUNE NILSEN: I Nile Basin Research Programme (NBRP)

Gjesteforskingsprogram

- 2 forskarar frå kvart land per år - langsiktig: å skape forskingsnettverk og kompetanse i regionen – hovudfokuset skal vere forsking - knyte band

Bergen: Kunnskapsvindauge for regionen – godt miljø for gjesteforsking

Nil-dalen: Største grunnvassbassenget vi kjenner til ligger i dette området (oogså søler de det til med olje også)

Nile Basin Intitiative - Tufta i 1999 med stønad frå Verdsbanken - Hovudsete i Uganda

UiB

Vektlegg kontakt med viktige forskingsinstitusjonar på Vestlandet

II Utfordringar - Godt nok engasjement frå forskingsgrupper hos UiB (retta mot rektor) - Kan det verte meir enn berre eit program for gjesteforsking?

 -førelesarar får i dag ikkje kreditt for vegleiing hos partnarar i sør (retta mot ministeren)

- Forskingsmiljøa må heile tida vere merksame på kva det her har å seie for fred, demokrati og utvikling i regionen – kva er UiB si rolle i så måte

LEIAR: Rune Nilsen nile@uib.no

PROFESSOR TERJE TVEDT: III ”Snu Nilen med akse i Kairo, og kjelda ligg ein stad mellom Noreg og Island”

- NBRP kan verte eit viktig verkty for UiB

- Nilen er det samanbindande i regionen og i programmet, MEN: Det her prosjektet skal ikkje fokusere einsidig på vatn, for ”stirrer vi oss blinde på Nilen, vil muligheten for å skape fred og samarbeid i regionen forsvinne”

IV Irrigasjonen har skapt sivilisasjonen. Kunstig kontroll av vatn i tusenvis av år.

”Sivilisasjonens vekst, kolonitiden, osv.. Alt dette kan vi med fordel studere med utgangspunkt i Nildalen”

Store oppbyggende konflikter om vasstilførsel

(døme: Sudan byggjer basseng) I dag: Står framfor ei endring av tusen år gamle ordningar

Nilen og Nildalen si utvikling er og vert ei (…) for denne regionen og på det viset for heile verda

V Ny teknikk (oljeutvinning frå Noreg) kan gjere det lettare å få opp vatn (og olje) og endre den maktpolitiske balansen i regionen enormt.

Nilen går gjennom ti land og tre skilde klimatiske soner.

Vi har projeksjonar for kor høg Nilen var for hundrevis av år sidan.

- Nilen bestemte (og bestemmer?) fullstendig rikdomen i området

Viss interessert i klima (global klimahistorie) er det her eit viktig prosjekt

Her finn vi samanheng mellom sjukdom, klima og (…)

Britane har ført nøyaktig statistikk om korleis sjukdom og klima har utvikla seg i lag over laang tid (som følgje av utgiftene og ineffektiviteten sjuke undersåttar i den her regionen førte med seg – malaria osv)

Her har vi enorme muligheter:

* Tilgang til data
* Tilgang til eksperter

Hva er en stat? - hva er grunnlaget for statens legitimitet - hva er grunnlaget for statens kollaps?

VI Denne regionenen inneheld alt frå nærast anarkiske, statslause samfunn i Sør-Sudan (samfunn som ikkje ein gong har høvdingar) til områder med nokon av dei tidlegaste kjende statsdanningane i historia i Egypt-området

Det her er eit geografisk og historisk område der vi kan falsifisere teoriar som er alt for enkle og snevre - viser til at han har sett konklusjonar trekte av forskarar og akademikar, der han ser at konklusjonstrekkarane ikkje har studert Nilregionen godt nok Man har ikke stud godt nok til å trekke meir generelle konklusjoner

NBPR lyt skape grunnlag for nøytral forsking i regionen

For Bergen ser han for seg auka forsking utan grunnlag i Nilen. Forsking på tema som ”Kva er ein stat, kva er grunnlaget for ein stat, osv” - Nettop ei sånn forsking ved UiB vil igjen stimulere til vidare utvikling av NBPR: ”Alle kan ta del i en fruktbar bekjentskapskrets”

VII Utviklingsminister EIRIK SOLHEIM ”Dere har i praksis gitt meg en umulig oppgave: Å snakke om Nilregionen til folk som hvet hundre ganger mer om Nildalen enn det jeg gjør. I tillegg er det mange bergensere her, som sikkert har en grunnleggende skepsis til alt som kommer fra Østlandet”

Elver har danna sivilisasjonsgrunnlag over heile verda

”Men dette er en elv som har spilt en helt spesiell rolle i vår kultur og sivilisasjon”

UD har fire hovudsatsingsområder i forhold til det her prosjektet: 1. FRED OG FORSONING - Noreg har spelt ei stor rolle i Sudan - Den delen av verda der Noreg har absolutt størst –samla- engasjement i dag… - Verda har tru på Noreg innan det her temaet (Bondevik fortalte at når han var ute i verda var alt folk ville høyre han snakke om; fred og forsoning, og oljerelaterte tema) - Konflikter rundt elver er eitt av dei viktigaste konfliktområda i verda i dag. Døme: Egypt kan ikkje eksistere utan Nilen. - Viss eit naboland, som Etiopia (Eritrea?) kan stoppe vatnet frå å nå fram til Egypt gjennom til dømes storstilt erigrering, er det ingen som har grunn til å tru at Egypt har noko anna val enn å gå til krig mot det landet. Egypt er Nilen, og alle som har vore i Egypt i nær fortid veit at det som er Egypt er ei stripe langs Nilen, og der bur 95 % av folkesetnaden (prof. får rette på talet om det ikkje er heilt korrekt)

2. VASSKRAFT Noreg har ei lang historie med vasskraftutbygging (eg har som oftast stått på motstandarsida) - Men Noreg har ein god tradisjon for og god erfaring med å gjere veldig skånsomme vasskraftutbyggingar. Her kan vi bidra med mykje

3. MILJØ Gro skapte grunnlaget for eit syn på Noreg som ein miljønasjon; eg er redd for at den oppfattinga har gått ned, men det er noko vi må gjenvinne. Her ønskjer vi uansett òg å bidra

4. KVINNER Noreg vert sett på som eit land der vi har komme lenger enn dei fleste andre når det gjeld kvinner. Her kan vi bidra med mykje.

[Stoltenberg interessert i vaksinering og sjukdomsførebygging]

”Jeg ser ofte forsking som ærleg tala er heilt irrelevant av di dei som utfører forskinga aldri har vore i nærleiken av den praktiske, politiske situasjonen det er å styre eit samfunn

Forskere burde oftere ha hospitantoppdrag i utlandet. (døme: USA sitt grunnlag for å styre Irak etter krigen; det er berre folk som har vore ut for statsstyring i krig som kan lage gode teoretiske grunnlag for det)

Det viktige i dag er å skille klinten frå kveita

- Det er nesten ikkje noko informasjon som ikkje er tilgjengeleg i dag - la informasjonen vere so tilgjengeleg som mogeleg - vektlegg openskap ”Også verdens viktigste ledere får sin informasjon fra for eksempel BBC, ikke lukkede akademiske kretser” ”Det er nesten alltid sånn at god forsking kan forstås av den vanlige mann og kvinne viss han gidder”

Nil-området: Største nett av sammenvevede konflikter vi kjenner til Konflikten i Darfur kan spre seg til Chad. Et svakt regime i Chad kan igjen komme til å støtte parter i Darfur-konflikten for å trygge eigen eksistens, osv osv. Konflikta i Sudan er tett knytt til alle nabolanda, og er difor langt større enn at Noreg skal kunne klare å gjere noko med ho åleine. (Døme: I motsetnad til konflikta med Tamiltigrane, der eg (Solheim) har arbeidd mykje)

Kva kan då Noreg gjere i Sudan? - Kirkens Nødhjelp og Norsk Folkehjelp er heilt sentrale i Sudan, har vore det sidan syttitalet. - ”Samla er Sudan Norges største engasjement i utlandet” - ”Vi tar initiativ til forsking og universitetssamarbeid mellom Noreg og Sudan, vi ønskjer å bidra til dette”

Det er enormt viktig å stabilisere Sudan - Konflikta i Sudan kan komme til å få ei enormt svær utbreiing - Sudan-konflikta får stort fokus frå USA og EU - ”Partane i Sudan ser nok ikjke behovet for å komme vidare med forhandlingane” - 2 – 2,5 millionar menneske bur i leirar i Sudan. Den humanitære situasjonen er rett nok ikkje prekær i leirane, til samanlikning med utanomverda, men det å bu i ein leir over lang tid er ein nedverdigande livssituasjon. - jordbruksland gror til fordi bønder ikkje torer å reise tilbake og hauste det dei har sådd av frykt for å verte drepne av forskjellige geriljaer

Vi har ei viktig oppgåve i Sudan

VANSKAR:

Total mangel på kapasitet hos opprørsgeriljaen i Sør-Sudan, og dei innrømmer det sjølv (dette er ikke noe jeg sier for å vere slem, de sier det selv også)

- Dei har ført ein, i eit militært perspektiv, vellukka krig med ufatteleg store tap på motstandarsida, men har - fullstendig mangel på utdanna leiarar

* Ein ny stat/effektiv del av Sudan i Sør har eit dårlegare utgangspunkt enn nokon andre deler av verda vi kjenner til. ”Eg trur ikkje nokon koloniland starta med so dårleg utgangspunkt”

Man har ikke finansielt oversyn til å vite hvor oljepenger er hen

- Norge kan bidra med olje- / finansforvaltning

Utgangspunktet er så vanskelig at det til og med er svært vanskeleg å finne den første prioriteringen.

STAT VS. EFFEKTIV DEL AV SUDAN - Målet er å skape en effektiv dela v Sudan, men som situasjonen er no, ville ei folkeavstemming vist 95% oppslutting til fullstendig lausriving frå Sudan.

”NBRP er et utrolig spennende prosjekt med så mange dimensjoner som vi skal ha stor glede av fremover”

XIII REKTOR UiB har mange prosjekter klare så snart forholdene i Sudan ligger til rette for de

Vi må legge til rette for at studenter og tilsette kan studere/forske under den paraplyen som vert oppretta her

Vil få til inspirerande forsking på det her området

UiB er 60 år i år

Vi tar gjerne utviklingsministerens utfordring på å drive open forsking!

Slutt på notat.